Kowno
Kowno to drugie po Wilnie co do wielkości miasto Litwy. Dzieje Kowna są ściśle związane z historią Litwy. W ciągu całej swej historii miasto było prężnym ośrodkiem intelektualnym i ekonomicznym państwa Litewskiego. Kowno jest położone w malowniczej miejscowości u zbiegu dwu rzek – Niemna i Wilii. Zdobi je wiele zabytków architektonicznych – odbijających jego wielowiekowe dzieje.
Miasto formowało się w bardzo dogodnym pod względem geograficznym i strategicznym miejscu. Zdaniem archeologów już w poł. I tys. n.e. znajdowały się tu pierwsze osady. W XIII w. u zbiegu rzek Niemna i Wilii powstał murowany zamek chroniący Litwinów przed najazdami krzyżaków. Krzyżacy w swych kronikach niejednokrotnie wspominają o najazdach na zamek kowieński, natomiast rok 1362 podają jako datę zdobycia zamku. W 1368, 1382-1392 latach Krzyżacy znów wspominają o zamku kowieńskim. Z tego wynika, że zrujnowany przez nich zamek został w krótkim czasie odbudowany, co więcej, stał się bardziej przystosowany do prowadzenia walk wedle nowoczesnej sztuki wojennej. Na fundamentach zburzonego zamku wymurowano nowe, grubsze ściany (2,2-3,5m). Wzniesiono cztery narożne wieże. W późniejszym okresie zamek niejednokrotnie odnawiano i modernizowano. Jednak wojny XVIIw. zrujnowały zamek.
W kronikach krzyżackich nie ma wzmianki o istnieniu miasta. Zdaniem historyków miasto założone było na przełomie XIV – XVw.w. Formowało się w pewnej odległości od zamku (w celu zapewnienia bezpieczeństwa jego mieszkańcom), nad brzegiem Niemna przy porcie i trakcie wiodącym na Wilno. W 1408r. Wielki Książę Litewski Witold nadaje Kownu prawa magdeburskie, powstaje samorząd administracyjny, gospodarczy i sądowy. Już wcześniej, w 1398r. w Kownie powstało stowarzyszenie kupców niemieckich, utrzymujące rozległe kontakty z miastami hanzeatyckimi (m.in. z Rygą), co w znacznej mierze sprzyjało jego rozwojowi. Wzrasta jego znaczenie jako ośrodka handlowego z Europą Zachodnią oraz miasta portowego. Już w XVIw. w Kownie powstała pierwsza szkoła, szpital, apteka. Podróżujący po Litwie w 1413r. francuski rycerz Gilbert de Lannoy opisał Kowno jako duże, warowne miasto z kościołem parafialnym i kościołem franciszkanów. W XVw. miasto zaczęło się intensywnie rozbudowywać i wyszło poza granice murów. Przed 1463 rokiem miasto spłonęło, lecz wkrótce (do k. XVw.) zostało odbudowane. Wzniesiono wówczas dwa murowane kościoły: św. Mikołaja, św. Gertrudy. Na początku XVIw. Wzniesiony został kościół św. Jerzego wraz z klasztorem – największa murowana budowla owych czasów (oprócz zamku). W latach 1515-1525 w Kownie były już murowane budowle – kamieniczki w gotyckim stylu. Między rokiem 1533-1536 Kowno przypadło królowej Bonie, która rozkazała wymierzyć wszystkie place w obrębie miasta, w celu ich opodatkowania. Fakt ten przyczynił się do planowego urbanistycznego rozwoju miasta według wzorów zachodnioeuropejskich: miast w kształcie czworoboku z ratuszem i rynkiem w centrum i rozchodzącymi się od niego uliczkami.
Dawna gotycka budowla ratuszu kowieńskiego nie zachowała się do dziś. W latach 1771-1780 przebudowano gmach, zmieniając też fasadę. Późnobarokowy styl fasady ratusza otrzymał już pewne cechy klasycystyczne. W wystroju zewnętrznym ratusza na uwagę zasługuje fronton ze zdobiącego smukłą wieżą, harmonijnie wtopioną w bryłę budowli. Wielokondygnacyjna wieża z ciężkich, nieskompilkowanych form u podstawy, wspinając się do góry, przybiera coraz lżejsze, smuklejsze i bardziej skomplikowane formy. Wieżę wieńczy hełm w kształcie dzwonu, na szczycie którego znajduje się pozłacany wiatrowskaz. Dla sylwetki budowli właściwa jest barokowa lekkość oraz gra światłocieni. Ratusz jest jedną z niewielu budowli na Litwie reprezentujących przejściowy okres od baroku do wczesnego klasycyzmu. Budowla była wniesiona według projektu pochodzącego z Czech architekta Jana Mattekiera.
U wylotu ulicy Wileńskiej wznosi się gotycka murowana archikatedra z początku XV w. To największy taki obiekt na Litwie. Posiada bardzo cenne, renesansowe i barokowe wyposażenie. Tutaj właśnie odprawiał swoją mszę podczas pobytu na Litwie w 1993 r. papież Jan Paweł II. W południowej części tynku wznoszą się barokowe zabudowania kościoła i klasztoru Jezuitów z XVII-XVIII w. Starówkę kowieńską zdobią przepiękne odrestaurowane kamieniczki gotyckie i renesansowe, dawne domy mieszczańskie. Wybiegająca z rynku krótka uliczka Aleksoto prowadzi obok Domu Perkuna – dawnej faktorii kupieckiej, która jest przykładem ekspresyjnego gotyku z XV-XVI wieku. Obok znajduje się gotycki kościół Witolda z przełomu XIV i XV wieku, jedna z najstarszych litewskich świątyń. Niedaleko stoi pomnik litewskiego boga Perkunasa. Reprezentacyjną (ponad 3km długości) arteriącentrum Kowna, przeznaczoną dla pieszych, jest ciąg al. Wolności (Laisves aleja) i ul. Wileńskiej (Vilniaus gatve) łączących Nowe Miasto ze Starówką. Na wschodnim krańcu al. Wolności wyróżnia się neobizantyjski sobór wzniesiony w II poi. XIX wieku. Na kowieńskiej Starówce w neoklasycystycznym gmachu mieści się Muzeum Wojskowe (z licznymi polonikami). Obok, przy ulicy Putvinskio, znajduje się Muzeum Diabłów liczące ok. 2 tys.eksponatów. W Kownie znajduje się Muzeum M. K. Ciurlionisa, wybitnego kompozytora i malarza litewskiego.